همیاری متقابل و پشتیبانی جمعی در اندونزی
ویکیپدیا اصطلاح Gotong Royong یا کار داوطلبانه جمعی را به عنوان یک مفهوم جامعهجویی تعریف میکند که در قسمتهای زیادی از اندونزی، سنگاپور، برونئی و مالزی شناخته شده است. اکثراً این اصطلاح را به همیاری متقابل در انگلیسی ترجمه میکنند.
اپلیکیشن اتما-گو AtmaGo را نیز بسیاری از افراد در همین قالب مفهومی توصیف میکنند. AtmaGo فضای اشتراکگذاری جمعی است که تمرکز آن مطرح کردن تاثیرات دراز مدت معضلات اجتماعی بر گروههای آسیبپذیراست . دادرسی در اندونزی به نام Alamsyah Saragih، در توصیف کاربرد این اپلیکیشن، در گزارشی که توسط شرکت فناوری Twilio تهیه شده میگوید: "پدران بنیانگذار ما، جامعهای را متصور بودند که بر پایهی Gotong Royong اداره شود، جامعهای که مردم برای همیاری متقابل در کنار هم جمع شوند. AtmaGo فضای عمومی بسیار مهمی برای ما است، چرا که این اپلیکیشن راهی همگانی به ما ارایه میدهد تا راهکارهای خود را با هم به اشتراک بگذاریم و به هم یاری برسانیم."
در اندونزی امکانات مقدماتی این اپلیکیشن به کاربران این فرصت را میدهد تا درباره سوانح و حوادث پیغام هشدار دریافت کنند، فعالیتهای بازیابی از حوادث را سازماندهی کنند، و درباره سوانح، مطلب منتشر کنند. فهرست ساده گزینهها و امکان تجمع در یک مکان از طریق اینترفیس این اپلیکیشن فراهم میشود.
کاربران میتوانند در صورت مشاهدهی سوانح، مانند سیل، عکسبرداری کنند و یا تخمین خود را از خرابیها به صورت گزارش تهیه کنند. اگر یکی از سفیران محلی خبر را دریافت کند، میتواند پیام هشداری درست کرده، پس از تایید، برای همهی افرادی که در آن محله زندگی میکنند بفرستد.
سرآغاز اپلیکیشن اتما-کانکت Atma Connect
«مینا پالانیاپان» مهندس محیط زیست و پیشگام در عدالت اجتماعی، بعد از فعالیت با موسسات توسعه بینالمللی مانند USAID (اداره توسعه بینالمللی آمریکا)، اپلیکیشن اتما-کانکت را بنیان نهاد. «پالانیاپان» حس میکرد پروژههایی که نمیتوانند در جهت خواستههای کاربران تغییر رویه دهند، دست و پای او را بستهاندد.
او «اتما-کانکت» را به صورت استارت آپ ناب lean startup آغاز کرد، پروژهای که به توانایی شبکههای اجتماعی باور دارد؛ و اپلیکیشن فرعی «اتما-گو» را به صورت رسانهای اجتماعی طراحی کرد که ایدهی «همسایه دست همسایه را میگیرد» هستهی مرکزی آن است. وی تصمیم گرفت تا اپلیکیشن را ابتدا در اندونزی رونمایی کند، جایی که کاربران از سواد فنی بالایی برخوردار بودند. او همچنین تصمیم گرفت که فاز اول این اپلیکیشن را با تمرکز بر موضوع تغییرات آب و هوایی شروع کند، که چالشهای محیطزیستی پی در پی اندونزی میتوانست تست خوبی برای این اپلیکیشن باشد. اندونزی چهارمین کشور پرجمعیت دنیا است .
در اندونزی، اپلیکیشن اتما-گو جای خالی پشتیبانی اجتماع-محور و بومی را از راه فراهم کردن ارتباطات و فعالیتهای اجتماعی بر پایه اعتماد، پر میکند. زمانی که از اپلیکیشن رونمایی شد، با کمک گرفتن از نفوذ دادآوران و سفیران محلی، مردم شروع به استفاده از اپلیکیشن برای گرفتن عکس از حوادث سیل کردند، و شبکههای پشتیبانی برای مسایل روانشناختی-اجتماعی ناشی از فجایع طبیعی خلق کردند.
در حال حاضر این اپلیکیشن در هر ماه ۳۰۰,۰۰۰ کاربر دارد، و جمعا در دسترس بیش از ۵.۵ میلیون نفر قرار گرفته است. مردم میتوانند از طریق آن برای همدیگر پیام هشدار سیلگرفتگی جادهها را بفرستند، یا کمپینهای مدیریت بحران و مسئولیتهای مرتبط در کاهش اثرات بلایا را به راه بیاندازند.
به جز نتایج مسلم در زمینهی معیشت و اقتصاد، یکی از جنبههای بسیار منحصر به فرد این پروژه، توانمندسازی زنان بوده (احتمال مرگ و میر زنان در فجایع محیط زیستی ۱۴ برابر مردان است) تا بتوانند دانش خود را از طریق دورههای آموزشی شهروند-خبرنگاری به اشتراک بگذارند. در حال حاضر ۵۴٪ از کاربران این اپلیکیشن را زنان تشکیل میدهند.
طراحی و بهبود در راستای دسترس آسان
در پروسهی طراحی اپلیکیشن، «پالانیاپان» و تیم طراحان و متخصصان فناوری میبایست که بین نوآوری، خبررسانی و دسترسپذیری، تعادل ایجاد میکردند. محیط این اپلیکیشن میبایست برای تمام کاربران ( به خصوص افرادی که پهنای باند پایینی داشتند) قابل دسترس باشد و با طیف مختلف تلفنهای همراه مطابقت کند. پالانیاپان میگوید: "خیلی عالی میشد اگر میتوانستیم از جاوا اسکریپت استفاده کنیم، در آن صورت میتوانستیم از مکانیسمهای پیشبینی کننده استفاده کنیم و دیگر لازم نبود کاربران از تمام صفحات و گزینهها عبور کنند؛ اما جاوااسکریپت بر روی موبایلهای کاربران ما کار نمیکند."
در سال ۲۰۱۶، این گروه با شرکت طراحی و نوآوری IDEO همکاری کرد تا طراحی مدرن و تمیزی برای اپلیکیشن خلق کند، اما افزایش مدت زمان لازم برای بارگذاری، موجب توقف سیستم تعدادی از کاربران شد. آنطور که «پالانیاپان» توضیح میدهد: "یکی از سختترین چیزها موقعیت است. اپلیکیشن ما بر اساس موقعیت جغرافیایی کار میکند. برای اینکه اپلیکیشن بتواند تعامل بر اساس نقشه جغرافیایی را فراهم کند، نیازمند وجود دادههای فراوان و درخواستهای پیاپی از سرور وب است.." بنابراین آنها مجبور بودند خلاقیت را فقط در حدی پیش ببرند که انتقال این حجم از داده ممکن باشد.
«اتما-گو» نرمافزاری با ویژگی متنباز کار میکند که دادهی باز به اشتراک میگذارد، بنابراین سعی میکند تا جای ممکن اطلاعات کمتری از کاربران جمعآوری کند؛ اما «پالانیاپان» به این موضوع اشاره میکند که شروع به جمعآوری اطلاعات آماری بیشتری، مانند جنسیت کاربران، کردهاند؛ آنها همچنین به کاربران اجازه میدهند تا موقعیت جغرافیایی مورد نظر خود را دنبال کنند و این کار موجب میشود که برای هر کاربر محتوای منتخب او تولید شود. هر کسی میتواند روی این اپلیکیشن ثبت نام کرده و پست بگذارد، اما اخیراً یک پروسهی تأییدیه به آن اضافه شده تا اپلیکیشن را از تبلیغات جعلی مشاغل محافظت کند. کاربران مجرب و کسانی که دورههای آموزشی سواد دیجیتال گذراندهاند، میتوانند بدون گذشتن از مراحل تاییدیه، روی اپلیکیشن پست بگذارند. تمام پستها دارای برچسب موضوعی (tag) هستند؛ اطلاعات و مطالب، هم به زبان اندونزیایی و هم به زبانهای دیگر بومی وجود دارند، و نرمافزار امکان پست ویدیو و اینفوگرافیک را فراهم میکند. سایت جدید آنها در واکنش به مسائل کووید-۱۹، بخشی هم برای صداهای ضبط شده دارد که مردم محلی به اعضای اجتماع خود کمک میکنند تا دربارهی فاصله گذاری اجتماعی آموزش ببینند.
از آنجاییکه اشتراکگذاری محتوا و مشارکت بین مکانهای جغرافیایی مختلف، عامل اصلی کارایی این اپلیکیشن است، هر کدام از نواحی روی اپلیکیشن دارای یک خاصیت متفاوت هستند. محتوای این اپ بدست کاربران تولید میشود، و این کاربران با محتوایی بیشتر ارتباط برقرار میکنند که به زندگی آنها مرتبط باشد، بنابراین بعضی تمها و موضوعات به شکل طبیعی در میان مناطق محلی پدیدار میشود. برای مثال، کاربران در «یوگیاکارتا» بیشتر روی تعامل با جریانات دولتی تمرکز دارند، در حالی که در جایی مثل «لومبوک» تمرکز بسیاری از کاربران بر مسائل مربوط به بازیابی از فجایع طبیعی است.
متن روی تصویر: به هممحلیهای خود بپیوندید و برای بهبود محیط زیست خود اطلاع رسانی کنید.
متن روی تصویر: قلک سبزیجات برای همسایهها
شهروندان روستای Kauman, Garung Wonosobo از تراس خانههای خود استفاده میکنند تا سبزیجات متعددی کشت کنند. هدف این فعالیت کمک به همسایگانی است که به سبزیجات برای مصرف روزانه خود نیازمند هستند.
اشتراکگذاری داده و ایجاد اجتماع محلی
این اپلیکیشن در حقیقت هر چیزی است که کاربرانش بخواهند، و طوری طراحی شده تا قابل انعطاف باشد. با اینکه در ابتدا به قصد اشتراکگذاری اطلاعات مربوط به قیمت آب شروع به کار کرد، اما به خواست مردم که میخواستند مطالب بیشتری بر روی آن به اشتراک بگذارند، تغییر و رشد کرد.
قابلیت متنباز بودن و همینطور جنبهی اشتراک داده در این اپلیکیشن، این امکان را نیز به کاربران خود میدهد که به صورت مستقیم بین خود به اشتراک متقابل دانش بپردازند، که این امر آنطور که خود کاربران اظهار میکنند موجب توانمندسازی آنها شده است. برای مثال، «پک عبدالرزاق» رئیس اجتماع محلی ۴۹ ساله در شهر «یوگیاکارتا» متوجه این موضوع شده بود که فقر در محلهی او، سلامت افراد را تحت تاثیر قرار داده و معضلات اجتماعی را تشدید کرده است. یکی از پستهای او در مورد گروه زنان کشاورز بومی، مردم را ترغیب کرد تا از این روستا دیدن کنند و درباره این موضوع اطلاعات کسب کنند.
او بعدتر نوشت:
"من فکر میکنم که پستهای من برای دیگران الهامبخش بوده تا اوضاع محلههای خودشان را بهبود ببخشند و موجب شده مردم من بیشتر خوبی کنند، باعث شده تا شفافیت بیشتری در حکمرانی محلی و خدمت به مردم فراهم شود و به عنوان سندپردازی از روستا برای مدیریت دانش بهتر به کار رفته است."
با اینکه دادههای «اتما-گو» برای همگان در دسترس است، در حال حاضر برنامهنویسان دارند از نرمافزار تابلو Tableau استفاده میکنند تا تصویرسازیهایی تهیه کنند که این دادهها را برای کاربران بیشتر قابل فهم کند، چرا که همیشه چالشهایی در زمینهی آسانفهمی و سودمند بودن داده برای کاربران، اعم از کاربران دولتی، وجود دارد. در حال حاضر مسئولین میتوانند به این موضوع پی ببرند که مردم، در مناطقی که حوادث طبیعی رخ داده است، چطور در برابر بحران واکنش نشان میدهند، اما اپلیکیشن فعلا امکان انبوه کردن دادهها را فراهم نمیکند. به شکل ایدهآل، اپلیکیشن باید دادههای جمعآوری شده را مستقیما به دفتر رسمی شکایات متصل کند، که این اتفاق قبلاً به شکل موفقیتآمیز انجام شده اما نیازمند پیگیری مداوم است.
آیندهی پشتیبانی اجتماع-محور و انطباق پذیر
یکی از مزایای طراحی محیط این اپلیکیشن، قابلیت انطباق پذیری آن است. در بستر پورتوریکو و دیگر موقعیتهای بشر دوستانه که این اپلیکیشن توسط صلیب سرخ مورد استفاده قرار میگیرد، تغییرات زیادی لازم نبوده است. «پالانیاپان» اشاره میکند که : "سرصفحهها (مثل تبادل افکار جمعی، گزارشات، رخدادها و مشاغل) هنوز معتبر و مورد توجه کاربران هستند، و مردم همچنان از بخش تبادل افکار استفاده میکنند تا پیشنهادات خود را به یکدیگر برسانند. در پورتوریکو نیز همچون اندونزی، کاربران اتما-گو مشغول انتشار و دریافت اطلاعات درباره جادههای امن یا خیابانهای سیل گرفته یا آدرس پناهگاههای دولتی هستند. تمرکز اصلی بر ممکن ساختن تبادلات جمعی قبل، در حین و بعد از وقوع فجایع طبیعی است .
قابلیت انطباق پذیری در نوع پردازش این پروژه در نظر گرفته شده است: یکی از جنبههای واجب یک محیط کاربر-محور، بازنویسی به صورت پیوسته است. وبسایت کووید-۱۹ «اتما-کانکت» در اوایل ماه مه راه اندازی شد و به همین زودی تحت بازنویسی پردازش جدیدی قرار گرفته است. تیم با سرعت کار میکنند و هر دو هفته ویژگیهای جدیدی را به وبسایت اضافه میکنند. در حال حاضر به دنبال این هستند تا یک برآورد، به شکل انبوهسپاری از نیازهای مردم بعد از وقوع فجایع عرضه کنند، و در حال حاضر برای وبسایت کووید-۱۹ خود این کار را انجام دادهاند.
در آن نقاطی از دنیا که مردم به همسایگان خود اعتماد و به قدرت ارتباطات اجتماعی باور دارند، اپلیکیشنهایی چون «اتما-گو» در واقع میتوانند فضایی قابل اعتماد فراهم کنند که به سادگی قابل تعامل باشند، و مال و جان و داشتههای افراد را حفظ کنند. اپلیکیشنهای مشارکت اجتماعی با ویژگی بومیسازی ممکن است تا حدودی جدید باشند، اما نگرش و فلسفهی همیاری متقابل، چیز جدیدی نیست.