عقب افتادن صنایع نفت و گاز ایران از کشورهای منطقه: مقایسه با عمان
در این تحلیل منطقه‌ای، صنعت نفت و گاز ایران را با عمان که یکی از معدود کشورهای منطقه با روابط سیاسی خوب با ایران است، مقایسه می‌کنیم. این یک قیاس مع‌الفارق است، زیرا عمان در صحنه جهانی نفت و گاز بسیار کوچک است، در حالی که ایران دارای بزرگترین ذخایر نفت و گاز در جهان است. ذخایر نفتی عمان حدود ۳ درصد از ذخایر نفت ایران است. ایران ذخایر گاز بسیار بزرگتری نیز دارد. ذخایر گازی عمان حدود ۲ درصد ذخایر عظیم ایران است.
لینک نمودار
لینک نمودار
لینک نمودار
با این حال، همانطور که در نمودارهای بالا نشان داده شد، عمان بیشتر از ذخایر خود صادر میکند. تولید نفت این کشور تقریبا ۲۹ درصد تولید ایران است. این نتیجه سهمیه بندی تولید اوپک نیست. ایران در چند سال گذشته به دلیل تحریم‌ها بسیار کمتر از سهمیه اوپک تولید کرده است. در تولید گاز، تولید عمان با وجود ذخایر کم، بیش از ۱۵ درصد تولید گاز ایران است. این بدان معناست که عمان از منابع طبیعی خود به طور موثرتری نسبت به ایران بهره‌برداری میکند.
موفقیت عمان بر سه اصل کلیدی استوار است:
1. همکاری با شرکت‌های بین‌المللی مانند شل، توتال و بریتیش پترولیوم که سرمایه، فناوری و دانش مدیریت را به ارمغان آورده‌اند. به عنوان مثال، عمان یکی از بزرگترین پروژه‌های بازیافت نفت حرارتی در خاورمیانه را دارد. پروژه تزریق بخار موخائزنا با همکاری شرکت نفت آمریکایی آکسی بیش از ۱۲۰,۰۰۰ بشکه در روز تولید میکند.
2. محیط سرمایه‌گذاری آرام با شرایط مالی، مالیاتی و قراردادی ثابت. به عنوان مثال، از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۲، متوسط نرخ تورم عمان ۲/۲ درصد در سال بوده است، در حالی که ایران در بیشتر آن دوره از نرخ تورم دو رقمی رنج می برد و در سال ۲۰۲۱ از ۴۰ درصد گذشت.
3. تاکید بر افزایش مشارکت محلی یا «عمانی سازی» و تشویق مشارکت بخش خصوصی در صنعت نفت و گاز. در حالی که سپاه در ایران و نهادهای شبه دولتی مختلف، یا همان «بنیادها»، قراردادهای انرژی را بلعیده‌اند، عمان «او کیو» را ایجاد کرد که یک شرکت نفت و گاز کاملا یکپارچه است و می‌تواند با شرکت‌های نفتی بین‌المللی رقابت کند و در ۱۷ کشور فعالیت دارد.
نمونه‌ای از تولید بالای عمان در نمودار زیر نشان داده شده است. عمان تلاش خود را برای تولید ال ان جی تقریبا همزمان با ایران آغاز کرد. در اواخر دهه ۱۹۹۰، شرکت‌های نفتی بین المللی در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی به ایران سرازیر شدند. در حالی که ایران مدام مسیر خود را تغییر می‌داد و نمی‌توانست پروژه ال ان جی خود را آغاز کند، عمان تولید ال ان جی خود را در سال ۲۰۰۰ آغاز کرد. عمان علیرغم ذخایر کوچک گاز خود و واردات گاز از قطر از راه خط لوله دلفین، از طریق امارات متحده عربی، توانست تجارت ال ان جی خود را گسترش دهد و اکنون در بین ۱۰ تولیدکننده برتر ال ان جی در جهان قرار دارد.