چگونه ایران فرصت گذار انرژی را از دست داد؟

ایران نتوانسته است با تغییرات بین المللی انرژی همراه شود. «گذار انرژی» یعنی عبور از سیستم‌های تولید و مصرف سوخت‌های فسیلی به سوی انرژی‌های پاکیزه و تجدیدپذیر. امروزه این مسئله یک موضوع مهم در سراسر جهان برای رهبران سیاسی، قانون گذاران و از همه مهم‌تر سرمایه‌گذاران است.

لینک نمودار

نمودار شماره ۱ فعالیت جهانی قابل توجهی را برای تولید برق بادی و خورشیدی نشان می‌دهد. باد و خورشید حدود ۱۵ درصد از انرژی جهانی را در سال ۲۰۲۲ تامین کرد. نمودار شماره ۲ نشان می‌دهد سهم ایران از این انرژی در سال گذشته ۰/۲ درصد بوده است.

 

لینک نمودار

سیاست‌های رسمی کشورهای جهان، افزایش سهم انرژی خورشیدی و بادی به حدود ۳۷ درصد از کل انرژی تا سال ۲۰۳۰ است، اما این هدف اکنون پس از تعهد رهبران جهانی در جریان اجلاس اقلیمی سازمان ملل موسوم به نشست کاپ ۲۸ به رقم ۴۳ درصد افزایش یافته است. این امر باعث کاهش قابل توجه تقاضا برای سوخت‌های فسیلی خواهد شد و تاثیر بالقوه‌ای بر کشورهای صادرکننده نفت و گاز مانند ایران خواهد داشت.

اهمیت تغییر ساختارهای انرژی و مقیاس سرمایه‌گذاری‌های برنامه ریزی شده برای آن، در جریان کنفرانس کاپ ۲۸ سازمان ملل در دبی مشخص شد. رییس این کنفرانس، مدیرعامل ADNOC، شرکت ملی نفت ابوظبی بود. این برای اولین بار بود که یک کنفرانس زیست محیطی معتبر سازمان ملل متحد، توسط یک مدیر نفتی اداره می‌شد. 

اعتبار امارات متحده عربی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر به حدود ۲۰ سال پیش باز می‌گردد، زمانی که «شهر مصدر» را برای تولید انرژی پاک ایجاد کرد. از آن زمان، سهام‌داران «مصدر» افزایش یافته‌اند که همگی شرکت های انرژی جهانی پیشرو با سرمایه گذاری در بیش از ۳۰ کشور هستند. در دبی، یک شرکت ساخت و ساز، ده سال پیش شهری پایدار ساخت؛ جایی که تمام زباله‌ها بازیافت می‌شوند، گلخانه‌های سازگار با محیط‌زیست، سبزیجات و میوه‌های خانگی تولید می‌کنند و خودروها، ایستگاه‌های شارژ رایگان دارند. همین شرکت ساخت و ساز اکنون در حال ساخت شهرهای پایدار مشابه در عمان و تونس است.

اکثر رهبران جهان در کاپ ۲۸ حاضر شدند و تلاش کردند سرمایه‌گذاران جهانی را جذب کنند. ایران تنها  علی اکبر محرابیان، وزیر انرژی را به این اجلاس فرستاد که پیش  از موعد مقرر، کنفرانس را به عنوان اعتراض به حضور نمایندگان اسرائیلی، ترک کرد.

بیش از ۱۹۰ کشور توافقنامه پاریس را امضا کرده‌اند. اگرچه ایران این توافقنامه را امضا کرده، مجلس آن را تصویب نکرده است. از آنجایی که منطقه خلیج فارس با سرمایه گذاری در تغییر ساختارهای انرژی به سرعت به سمت انرژی تجدیدپذیر  پیش می رود، ایران برق مورد نیاز خود را نمی تواند تولید کند و کاری برای تولید انرژی پایدار آینده نمی کند.