جمهوری اسلامی چند هزار میلیارد تومان در سال خرج گشت ارشاد می‌کند؟
در پی کشته شدن مهسا امینی، اعتراضات عمومی به عملکرد گشت ارشاد در ایران بالا گرفته است؛ نهادی که ۱۷ سال پیش به ابتکار شورای عالی انقلاب فرهنگی و به دنبال تصویب «راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ حجاب و عفاف» در دی ماه ۱۳۸۴، توسط نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران تاسیس شد.
در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، از جمله وظایف قهری نیروی انتظامی، «تذکر به افراد بدحجاب و برخورد با آنها طبق ضوابط قانونی در اماکن عمومی شهر»، «اولویت در بکارگیری زنان مجرب در دستگیری زنان متخلف و تحویل آنان به مراکز امنیتی و جلوگیری از بازتاب منفی آن در بین مردم» و «نظارت مستمر بر اماکن تجاری عمومی شامل فرودگاه‌ها و مجتمع‌های مسکونی، نمایشگاه‌ها و... بر نحوه پوشش و بازرسی از این اماکن در رفع بدحجابی» جزو مهم‌ترین مسئولیت‌های پلیس تعریف شده است؛ موضوعی که طی ۱۶ سال گذشته در قالب پدیده «گشت ارشاد» به صورت گسترده و در فضای عمومی شهرها باعث آزار و اذیت شهروندان ایرانی شده است.
اما پول گشت‌های ارشاد از کجا می‌آید؟
در قانون «حجاب و عفاف»، سازمان برنامه و بودجه موظف به تامین مالی این طرح و سایر ابتکارات این مصوبه از طریق «بودجه سالانه کشور» شده است. به عبارتی دولت موظف شده است که از محل منابع عمومی بودجه، به عبارت ساده، همان پول نفت و مالیات هزینه‌های «گسترش حجاب و عفاف» و به طور مشخص گشت‌های ارشاد را تامین کند. اما این هزینه چقدر است؟
«گشت ارشاد» در بودجه سالانه هیچ ردیف جداگانه‌ای ندارد و هیچ کجای سند بودجه یا پیوست‌های آن اشاره مستقیم یا تلویحی به آن نشده است، اما به نظر می‌رسد منابع مالی آن به واسطه ردیف بودجه نیروی انتظامی تامین شود.
برآوردهای پایگاه داده‌های باز ایران نشان می‌دهد که اگر ۲ درصد اعتبارات نیروی انتظامی هم به گشت ارشاد اختصاص پیدا کرده باشد، هزینه امسال آن به حدود هزار میلیارد تومان می‌رسد. رقمی معادل ۲/۵ برابر بودجه اورژانس کشور، ۲ برابر بودجه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱/۵ برابر بودجه دانشگاه شریف.
دو برآورد
در لایحه بودجه ۱۴۰۱، در مجموع ۴۳ هزار و ۲۳۷ میلیارد تومان بودجه (ردیف ۱۰۶۰۰۰) برای نیروی انتظامی در نظر گرفته شده است. بر اساس اطلاعات درج شده در پیوست چهارم لایحه بودجه، ۳۸ هزار و ۳۶۴ میلیارد تومان به ردیف «فرماندهی کل انتظامی» اختصاص پیدا کرده که ۳۶ هزار ۸۸۹ میلیارد تومان آن سهم «برنامه راهبری امور انتظامی» است که سهم نامشخص از آن به گشت ارشاد اختصاص پیدا می‌کند.
به جز این، در لایحه بودجه یک ردیف دیگر هم با شماره ۱۰۶۰۹۲ به اسم «طرح شهید احمد پور (امنیت اجتماعی و مقابله با جرائم)» تعریف شده که ارزش آن ۱۸۵ میلیارد تومان است.
۱۲۳ هزار میلیارد تومان دیگر نیز در ردیفی با شماره ۱۰۶۰۰۲ به اسم «برنامه ارایه خدمات فرهنگی و عقیدتی» به سازمان عقیدتی سیاسی پلیس داده می‌شود که توضیحی درباره برنامه‌های آن وجود ندارد.
برآورد اول: اگر فرض کنیم نسبتی در حدود ۲/۵ درصد کل بودجه نیروی انتظامی به گشت ارشاد اختصاص پیدا کند، هزینه‌های این طرح از بودجه رقمی بیش از ۱,۰۸۰ میلیارد تومان می‌شود.
برآورد دوم: اگر فرض کنیم، تنها ۲ درصد بودجه برنامه راهبری نیروی انتظامی، ۵۰ درصد طرح امنیت اجتماعی و ۳۰ درصد برنامه فرهنگی-عقیدتی پلیس به گشت ارشاد اختصاص پیدا کند مجموع اعتبارات پیشنهادی برای گشت ارشاد در لایحه بودجه امسال به حدود ۸۶۷ میلیارد تومان می‌رسد.
لینک نمودار
اگر میانه این دو برآورد یعنی چیزی در حدود هزار میلیارد تومان را مبنا قرار دهیم، خواهیم دید اعتبارات گشت ارشاد حدود ۶۰۰ میلیارد تومان بیش از بودجه اورژانس تهران، ۳۰۰ میلیارد تومان بیش از بودجه دانشگاه صنعتی شریف و ۵۰۰ میلیارد تومان بیش از بودجه کانون پرورش فکری کودکان است.