حکومت ایران چند میلیارد در سال هزینه زندانهای خود میکند؟
در هفتههای اخیر، سازمان زندانها در ایران، در کانون اخبار و توجهات قرار داشته است. با آغاز اعتراضات گسترده در شهریور ۱۴۰۱ هزاران شهروند معترض بازداشت و به زندانها و بازداشتگاههای موقت منتقل شدهاند.
از سوی دیگر آتشسوزی زندان اوین که هنوز ابهامهای زیادی درباره آن وجود دارد، نام سازمان زندانها را سر زبانها انداخته است؛ سازمانی عریض و طویل و غیرشفافی که از نظر اداری وابسته به قوه قضائیه است.
با اینکه سالانه هزاران میلیارد تومان از بودجه عمومی دولت به این سازمان پرداخت میشود، گزارش عملکرد مالی و اداری این مجموعه در دست نیست؛ به نظر میرسد که تنها اطلاعات شفاف و موثقی که از این سازمان در دست است، بودجه سالانهای است که در یک ردیف اختصاصی به آن اختصاص پیدا میکند.
اما این همه ماجرا نیست.
تحقیقات پایگاه دادههای باز ایران نشان میدهد که علاوه بر سهم قابل توجه این سازمان از اعتبارات ملی، بیش از ۱۰ درصد اعتبارات استانی نیز به سازمان زندانها اختصاص پیدا میکند.
به دلیل عدم انتشار جزئیات بودجه استانی توجهی به این بخش از بودجه سازمان زندانها نشده است.
دادههای زیر بر اساس اطلاعات موجود در پیوست استانی لایحه بودجه ۱۴۰۰ تهیه و محاسبه شده که به صورت استثنایی در مجموعه پیوستهای لایحه بودجه منتشر شده است. بعد از روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی، روند انتشار پیوست استانی لایحه بودجه متوقف شده است.
لینک نمودار
آن طور که در نمودار بالا دیده میشود، حجم اعتباراتی که در لابلای بودجه استانی به سازمان زندانها تزریق میشود، تقریبا معادل ردیف بودجه این سازمان در اعتبارات ملی است. به عبارتی در حالی که خیلی ها تصور میکنند بودجه جاری و عمرانی سازمان زندانها در سال ۱۴۰۰، حدود ۳ هزار ۴۰۰ میلیارد تومان است، اما در واقعیت، پولی که از بودجه عمومی به این سازمان تزریق میشود، به حدود ۶ هزار میلیارد تومان میرسد که بیش از ۵ هزار میلیارد تومان آن اعتبارات جاری و هزینههای روزمره زندانها است.
۵ هزار میلیارد تومان بودجه جاری، آن هم به ارزش سال ۱۴۰۰ به نسبت اعداد و ارقام لایحه بودجه رقم بزرگی است. کافی است این رقم را با برخی ردیفهای دیگر لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ مقایسه کنیم.
به عنوان نمونه مجموع بودجه جاری سازمان زندانها حدود ۳/۵ برابر مجموع اعتبارات هزینهای پنج دانشگاه بزرگ تهران در لایحه ۱۴۰۰ است.
لینک نمودار
اعتبارات سازمان زندانها در بودجه استانی به نسبت بقیه دستگاههای اجرایی نیز چشمگیر است. چنانکه به تنهایی بیش از ۱۰ درصد اعتبارات استانی به این سازمان اختصاص پیدا میکند و بعد از ادارات کل استانی جهاد کشاورزی و استانداریها، بالاترین سهم از بودجه استانی را به خود اختصاص میدهد.
لینک نمودار
اما نسبت توزیع بودجه استانی اداره کل زندانها در همه استانها برابر نیست. این نسبت در میان ۳۱ استان ایران بین ۶ تا ۲۰ درصد در نوسان است. در این بین اداره کل زندانهای استان تهران، با سهم ۲۰ درصد کل بودجه استانی در بالای جدول و اداره کل زندانهای استان زنجان با ۶ درصد پایینترین سهم را از کل اعتبارات هزینهای استانها دارد.
نقشه زیر در دو صفحه ارزش اعتبارات استانی اداره کل زندانها و سهم این اعتبارات از کل بودجه جاری هر استان را به تصویر میکشد.