کرونا در ایران: مردم چقدر، چطور، و کجا واکسن زده‌اند؟
در یک نظرخواهی پایگاه داده‌های باز ایران حدود یک سوم پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که تا پایان شهریور امسال دست کم یک دوز واکسن کووید-۱۹ را تزریق کرده‌اند. بنابر این فراخوان، واکسن سینوفارم بیشترین واکسن تزریق شده بوده است و واکسن‌های آسترازنکا و برکت در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. همچنین مردان بیشتر از زنان، مسن‌ترها بیشتر از افراد کم سن و سال و شهرنشینان بیشتر از روستاییان واکسن زده‌اند.
از زمانی که اولین واکسن‌ها برای مهار ویروس کرونا و برای پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ به بازار آمده، واکسیناسیون در کشورهای مختلف به اندازه‌های متفاوت به جریان افتاده است.
بنا به آمار سازمان جهانی بهداشت، در زمان تهیه این گزارش (دوم مهرماه ۱۴۰۰) نزدیک به ۶ میلیارد دوز واکسن در جهان توزیع شده است. با این همه، تنها نزدیک به ۲/۴ میلیارد نفر از جمعیت حدود ۸ میلیارد نفری جهان به طور کامل در مقابل کووید-۱۹ واکسینه شده‌اند. همین آمارها نشان می‌دهد که حدود ۳/۴ میلیارد نفر از جمعیت جهان حداقل یک دوز واکسن کووید-۱۹ را تزریق کرده‌اند.
اما اوضاع ایران چطور است؟
وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی می‌گوید تا سوم مهر ۱۴۰۰ در مجموع نزدیک به ۳۵ میلیون نفر دوز اول و حدود ۱۵ میلیون نفر دوز دوم واکسن را دریافت کرده‌اند.
با در نظر داشتن این اطلاعات، پایگاه داده‌های باز ایران در یک فراخوان در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی از مردم ایران خواسته است تجربه خود در را مورد دریافت واکسن با ما در میان بگذارند.
از ۲۷ مرداد تا ۲۹ شهریور امسال، ۳،۲۹۲ نفر به پرسش‌های فراخوان ما پاسخ دادند که ۳۳ درصد زن و ۶۷ درصد دیگر مرد بودند. میانگین سنی پاسخگویان ۳۴ سال و گستره سن آنان بین ۱۱ تا ۸۸ سال بوده است. ۹۴ درصد از پاسخ‌دهندگان به این فراخوان در مناطق شهری و ۶ درصد باقی در مناطق روستایی ساکن بوده‌اند. پاسخگویان در ۳۱ استان کشور پراکنده بوده‌اند. مطابق انتظار بیشترین پاسخ‌دهندگان می‌گویند ساکن تهران هستند. کمترین میزان پاسخگویان ساکن استان زنجان بوده‌اند.
برای اطلاع از نتایج کلی این پاسخ‌ها کافی است گزارش کوتاه زیر را بخوانید و یا نمودارها را ببینید:
چند نفر واکسن زده‌اند؟
تنها حدود یک سوم از پاسخگویان (۳۴ درصد) می‌گویند تا زمان شرکت در این فراخوان، حداقل یک دوز واکسن کووید-۱۹ را دریافت کرده‌اند.
- افراد بالای ۴۰ سال بیشتر از افراد کمتر از ۴۰ سال می‌گویند که واکسن زده‌اند.
- مردان بیشتر از زنان گفته‌اند که واکسن تزریق کرده‌اند.
- کسانی که ساکن مناطق شهری هستند بیشتر از ساکنان روستاها می‌گویند که واکسن زده‌اند.
- از میان این یک سوم جمعیت واکسن زده، ۲۳ درصد صرفا دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند. ۱۰ درصد نیز گفته‌اند دوز دوم واکسن را هم دریافت کرده‌اند.
- جالب اینجاست که نزدیک به ۱ درصد از پاسخ‌دهندگان می‌گویند برای بار سوم نیز واکسنی را تزریق کرده‌اند.
- افراد بالای ۴۰ سال بیشتر از افراد زیر ۴۰ سال دوز دوم و سوم واکسن را هم دریافت کرده‌اند.
- مردان بیش از زنان دوزهای اول و دوم و سوم واکسن را تزریق کرده‌اند.
- ساکنان شهرها بیش از روستانشینان دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند حال آن که روستاییان (با تعدادی محدود) بیش از انتظار دوز سوم واکسن را دریافت کرده‌اند.
چه واکسنی زده‌اند؟
- واکسن سینوفارم با ۲۱ درصد بیشترین واکسن تزریق شده است. پس از آن واکسن آسترازنکا (۸ درصد)، و برکت (۲ درصد) در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
لینک به نمودار
- گذشته از این سه نوع واکسن، نام واکسن‌های اسپوتنیک، فایزر، سینوواک، کوواکس، مدرنا و … نیز در میان واکسن‌های تزریق شده به چشم می‌خورد.
- افراد بالای ۲۰ سال بیشتر از سنین دیگر واکسن سینوفارم و استرازنکا تزریق کرده‌اند، در حالی که افراد زیر ۴۰ سال بیشتر واکسن‌هایی غیر از این دو واکسن و واکسن برکت تزریق کرده‌اند.
لینک به نمودار
- مردان بیشتر از زنان از سه واکسن سینوفارم، آسترازنکا و برکت استفاده کرده‌اند. اما زنان بیشتر از واکسن‌های دیگر استفاده کرده‌اند.
- شهرنشینان بیشتر واکسن سینوفارم و آسترازنکا زده‌اند در حالی که روستاییان بیشتر از شهرنشینان واکسن برکت و واکسن‌های متفرقه تزریق کرده‌اند.
کجا واکسن زده‌اند؟
- اکثریت قاطع کسانی که می‌گویند حداقل یک دوز واکسن (۳۳ درصد) را دریافت کرده‌اند، گزارش کرده‌اند این واکسن را در داخل ایران تزریق کرده‌اند و کمتر از یک درصد از آنان می‌گویند واکسن را در خارج از کشور دریافت کرده‌اند.
- افراد زیر ۴۰ سال بیشتر در داخل و افراد بالای ۴۰ سال بیشتر در خارج از کشور واکسن زده‌اند.
- مردان بیشتر از زنان در داخل کشور واکسن زده‌اند و زنان کمتر از انتظار در داخل کشور واکسن تزریق کرده‌اند.
- چنان که انتظار می‌رود روستاییان عمدتا در داخل کشور واکسن زده‌اند و شهرنشینان بیش از روستاییان در خارج واکسن زده‌اند.
با چه قیمتی واکسن زده‌اند؟
- تقریبا اغلب کسانی که دست کم یک بار واکسن تزریق کرده‌اند می‌گویند برای آن پولی پرداخت نکرده‌اند.
- حدود یک درصد از افراد واکسن زده گفته‌اند مبالغ متفاوتی بین ۱۰ هزار تومان تا ۹۰ میلیون تومان (بر اساس میانگین تقریبی برابری مبلغ ارز در طول دوره این فراخوان) برای تزریق واکسن هزینه کرده‌اند.
- افرادی زیر ۴۰ سال بیش از سایر گروه‌های سنی به صورت غیر رایگان واکسن زده‌اند.
- زنان بیشتر از میزان مورد انتظار می‌گویند که برای تزریق واکسن مبالغی پرداخت کرده‌اند.
- جالب اینجاست که میزان روستانشینانی که می‌گویند با پرداخت پول واکسن زده‌اند بیش از انتظار است.
چقدر به واکسن زدن تمایل دارند؟
- و در نهایت ۵۵ درصد از کسانی که تاکنون واکسن دریافت نکرده‌اند، می‌گویند که اگر به واکسن دسترسی داشته باشند، قصد دارند آن را تزریق کنند.
- به عبارت دیگر، در مجموع حدود ۷۰ درصد از پاسخگویان می‌گویند یا واکسن زده‌اند یا اگر واکسن در اختیار آنان باشد، قصد دارند آن را دریافت کنند.
- افراد بین ۲۰ تا ۴۰ سال نسبت به سایر گروه‌های سنی برای تزریق واکسن در آینده، در صورت در دسترس بودن آن، تمایل نشان داده‌اند.
- زنان بیش از مردان برای دریافت واکسن در آینده، در صورت در دسترس قرار گرفتن آن، اظهار تمایل کرده‌اند.
- روستانشینان کمتر از شهرنشینان برای دریافت واکسن، در صورت در دسترس بودن آن در آینده، ابراز تمایل کرده‌اند.