بودجه ایران: فصل «حفظ نظم و امنیت» ۶ برابر فصل «منابع آب»
دولت ابراهیم رئیسی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کشور برای فصل «حفظ نظم و امنیتی عمومی» بیش از ۵۴/۸ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است. در صورت نهایی شدن این مبلغ، بودجه سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی پرشمار حکومت ایران که به طور عمده به طور موازی فعالیت می‌کنند، در مقایسه با سال جاری ۱۴ درصد افزایش خواهد یافت.
تحقیقات پایگاه داده‌های باز ایران نشان می‌دهد که در بین دستگاههای امنیتی-اطلاعاتی قابل شناسایی، بیشترین رشد در لایحه بودجه سال آینده به طرح شهید ابراهیمی ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مربوط است که با موضوع «تقویت بنیه امنیتی» دسته‌بندی شده است. بودجه این طرح در لایحه ۱۴۰۱ در مقایسه با بودجه امسال آن حدود ۳۸۶ درصد رشد داشته است.
این در حالیست که با وجود بحران مدیریت منابع آب که در ظرف چند سال گذشته به یک ابر بحران تمام عیار با ابعاد زیستی، سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است، بودجه‌های فصل حفظ نظم و امنیت عمومی در لایحه بودجه سال آینده، حدود ۶ برابر بیشتر از کل بودجه در نظر گرفته شده برای فصل «منابع آب» است که رقمی در حدود ۹/۲ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.
همچنین منابع مالی در نظر گرفته شده برای فصل حفاظت از محیط زیست در بودجه ۱۴۰۱ کمتر از ۲/۲ هزار میلیارد تومان است. به عبارت دیگر، منابع پیش بینی شده برای نهادهای «حفظ نظم و امنیت عمومی» در بودجه سال آینده بیش از ۲۵ برابر منابع پیش‌بینی شده برای فصل «حفاظت از محیط زیست» است.
اگر چه بحث بر سر وجود سازمان‌های اطلاعاتی موازی و انتقاد از عملکرد آنها در دوره دولت محمد خاتمی، بحث داغ و جنجالی رسانه‌ها و فعالان سیاسی بود، اما پس از گذر از آن سال‌ها و حمایت آیت‌الله علی خامنه‌ای از این دستگا‌ه‌ها، سالهاست که کمتر کسی درباره وجود قانون و عملکردشان سخنی بر زبان می‌آورد - سازمان‌هایی که در برخورد با منتقدان و فعالان سیاسی، روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی نقش آفرین اصلی بوده‌اند و روند اخذ استعلام برای سپردن پست‌های حساس، نامزدی در انتخابات محلی و مجلس شورای اسلامی به آنها سپرده شده است.
به تناسب تثبیت نقش و فعالیت‌های این سازمان‌های موازی اطلاعاتی، جایگاه آنها در بودجه‌های کشور نیز مستحکم شده است. توسعه ساختار، افزایش نیروی انسانی و تجهیز تکنولوژيک آنها حکایت از حقیقت این امر دارد.
در ادامه این گزارش تا جایی که دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی و بودجه‌های مربوط به این فعالیت‌ها را می‌شد شناسایی کرد، به استناد اعداد و ارقام ردیف‌های لایحه بودجه ۱۴۰۱ و تغییرات آنها پرداخته‌ایم:
وزارت اطلاعات به عنوان متولی اصلی و رسمی موضوع امنیت در بودجه سال آینده شش ردیف بودجه اصلی دارد.
دو ردیف از این بودجه‌ها - «شهید عشوری» و «مرکز امنیت فضای تبادل اطلاعات» - هر چند در قانون بودجه ۱۴۰۰ دیده نمی‌شوند، در لایحه بودجه ۱۴۰۱ آمده است.
امسال در لایحه بودجه ۱۴۰۱، سه ردیف بودجه وزارت اطلاعات وجود ندارد یا اینکه در ردیف‌های موجود تلفیق و ادغام شده است.
این سه ردیف عبارتند از: «اجرای وظایف حاکمیتی و امنیتی فناوری اطلاعات»، «تولید گذرنامه بیومتریک» و «شهدای گمنام» که در لایحه ۱۴۰۱ ردی از آنها نیست.
لینک جدول
دیگر نهادی که در ادارات و دستگاههای دولتی نقشی اطلاعاتی و امنیتی بر عهده دارد، ادارات حراست هستند که به طور معمول نقش رصد و نظارت عملکرد کارکنان دستگا‌ه‌ها و ملاحظات امنیتی در ادارات و دستگاههای دولتی با آن است.
لینک جدول
بخش بزرگی از بودجه‌های فصل امنیت به ردیف بودجه سازمان‌های حفاظت اطلاعات نیروهای نظامی مربوط می‌شود. لازم به ذکر است که سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دامنه فعالیت بسیار گسترده‌‌ای داشته و در سال‌های اخیر به طور مداوم به دامنه این فعالیت‌های افزوده شده است.
تنوع و گستردگی ردیف‌های بودجه در این حوزه قابل توجه است. بودجه‌های برخی از این دستگا‌ه‌ها یا عناوین علاوه بر آنکه در جدول ۷ لایحه بودجه ردیف‌هایی به خود اختصاص داده‌اند، در جدول ۲۱ لایحه بودجه و در قالب بودجه‌های تقویت بنیه امنیتی نیز حضور دارند و ارقامی برای آنها در نظر گرفته شده است.
لینک جدول
تقریبا می‌توان اطمینان داشت که علاوه بر ردیف‌هایی که در جدول‌های بالا با موضوع بودجه‌های اطلاعاتی و امنیتی گردآوری شده‌اند، ردیف بودجه‌های دیگری با همین مرتبط به این موضوع در لایحه بودجه وجود دارد که به دلیل ماهیت خاص و عدم شفافیت عمومی لایحه بودجه قابل شناسایی نبوده‌اند. به طور مثال سازمان حفاظت اطلاعات قوه قضاییه از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین دستگا‌ه‌ها و سازمان‌های اطلاعات موازی است که بودجه آن در قالب بودجه کلی قوه قضاییه آمده و قابل تفکیک و شناسایی نیست.