خوزستان: فقر و فلاکت مردم در اوج ثروت استان
استان خوزستان سهم بزرگی در اقتصاد ایران دارد، از جمله در تولید فولاد، شکر، محصولات کشاورزی و برق کشور. اما مهمتر از همه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی خوزستان است که موتور تولید واقعی ثروت ایران است.
نمودار ۱ اهمیت سهم خوزستان در اقتصاد ایران را به تصویر می‌کشد. بنا بر این نمودار که بر اساس داده‌های سال ۱۳۹۸ تدوین شده است، %۱۵/۵ تولید ناخالص ملی ایران در خوزستان صورت می‌گیرد.
این استان در واقع بعد از استان تهران - که %۲۱/۶ تولید ناخالص ملی را تولید ایجاد می‌کند - در رتبه دوم قرار دارد. (نمودار ۲ )
قابل ذکر است که استان خراسان رضوی به مرکزیت شهر بزرگ مشهد %۴۰ بیشتر از خوزستان جمعیت دارد اما فقط %۴/۹ از تولید ناخالص ملی ایران را تولید می‌کند.
به همین ترتیب، سهم استان اصفهان از تولید ناخالص ملی حدود %۵/۷ است، اما جمعیت این استان حدود %۱۰ بیشتر از استان خوزستان است.
علیرغم سهم بزرگ خوزستان در اقتصاد ایران، سهم آن از بودجه و پروژه‌های ملی ناچیز است. نمودار ۳ درصد بیکاری ۱۳/۹ درصدی در خوزستان را نشان می‌دهد که بسیار بیشتر از استان‌های تهران، اصفهان، و خراسان رضوی است.
داده‌های سال ۱۳۹۵، که در نمودار ۴ منعکس شده است، وضعیت مشابهی در مورد جمعیت زیر خط فقر مطلق خوزستان را نشان می‌دهد که از سایر استان‌ها وخیم‌تر است.
صنایع نفت، گاز، و پتروشیمی در استان خوزستان
همانطور که قبلاً گفته شد، خوزستان سهم بزرگی در اقتصاد ایران دارد و صنایع نفت، گاز و پتروشیمی این استان بزرگترین سهم را در این مشارکت دارند. به عنوان مثال، تخمین زده می‌شود که مجتمع پتروشیمی بندر امام خمینی (بندر شاهپور سابق)، که در زمان حکومت شاهنشاهی شروع به کار کرد، سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون دلار برای خوزستان درآمد می‌آورد.
اما با ارزش‌ترین منابع طبیعی استان خوزستان ذخایر نفت آن است. با وجود اکتشافات نفت در سایر مناطق ایران، اکثر ذخایر نفتی ایران هنوز در خوزستان است. به طور متوسط بیش از %۸۰ از تولید نفت ایران و نزدیک به %۲۰ از تولید گاز ایران در این استان انجام می‌شود.
برای توضیح این موضوع، می‌توانیم داده‌های جدول ۱ را بررسی کنیم. تولید نفت ایران در چند سال گذشته به لحاظ تحریم‌ها مختل شده است. با این حال، بر اساس بررسی آماری بریتیش پترولیوم از بازار انرژی جهان، متوسط پتانسیل تولید نفت ایران بین سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۸، ۴/۳۵ میلیون بشکه نفت در روز بوده است. تولید گاز ایران در همین مدت زمانی، ۵۹۴/۱۶ میلیون متر مکعب در روز بوده است.
جدول زیر، ارزش تولید نفت و گاز استان خوزستان را تخمین می‌زند. تخمین‌های جدول زیر بر اساس قیمت متوسط هر بشکه نفت در سه ماه اخیر، که ۷۰ دلار است و قیمت محافظه کارانه هر هزار متر مکعب گاز، که ۱۰۰ دلار است، حساب شده است.
این بدان معناست که ارزش تولید نفت و گاز خوزستان نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال است. این مبلغ بیشتر از تولید ناخالص سالانه ملی عمان یا بلغارستان است. با این وجود، کمبود آب و برق و بالا بودن آمار فقر مطلق در خوزستان نشان می‌دهد که مردم این استان از بخش عظیمی از ثروت خود بی‌بهره‌اند.
عکس از خبرگزاری ایرنا