حضور پررنگ ستاد اجرایی فرمان امام در صنعت زنبورداری ایران
23 خرداد 1402 / 13 ژوئن 2023
ایران در حالی به سومین تولیدکننده بزرگ عسل طبیعی جهان تبدیل شده که شواهد و قرائن از افزایش حضور ستاد اجرایی فرمان امام در حوزه زنبورداری حکایت دارد.
بر اساس آخرین آمارهای سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) ایران در سال ۲۰۲۱ میلادی با رکورد ۷۷ هزار و ۱۵۲ تن عسل، بعد از کشورهای چین و ترکیه در جایگاه سومین تولیدکننده بزرگ عسل طبیعی جهان قرار دارد.
آمارهای فائو نشان می‌دهد حجم تولید عسل طبیعی در ایران در ۳۰ سال گذشته نزدیک به ۸ برابر شده و از حدود ۱۰ هزار تن در سال ۱۹۹۰ میلادی به بیش از ۷۷ هزار تن در سال ۲۰۲۱ افزایش پیدا کرده است.
لینک نمودار
نقش ستاد اجرایی فرمان امام
بازخوانی گزارش‌ها و اخبار نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته مجموعه بنیاد برکت که زیر نظر ستاد اجرایی فرمان امام از سازمان‌های بزرگ اقتصادی زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود حضور پررنگی در صنعت زنبورداری و تولید عسل داشته است.
این فعالیت‌ها تحت پوشش فعالیت اجتماعی با عنوان «اشتغال‌زایی» در مناطق مختلف کشور انجام می‌شود، اما با توجه به ساختار غیرشفاف سازمان‌های اقتصادی زیر نظر علی خامنه‌ای، ممکن است منافع اقتصادی-سیاسی انگیزه حضور فعال ستاد اجرایی فرمان امام در این حوزه باشد.
صندوق حمایت از توسعه زنبورداری در سال ۱۳۹۱ با سرمایه‌گذاری مشترک اتحادیه زنبورداران و وزارت جهاد کشاورزی تاسیس شد. این صندوق نقش واسطه مالی میان زنبورداران و تامین‌کنندگان مالی را برعهده دارد. از سال ۱۴۰۰، امیر معین نمینی، از مدیران ستاد اجرایی فرمان امام، مسئولیت مدیرعاملی این صندوق را برعهده دارد.
ابعاد بازار زنبورداری در ایران چقدر است؟
بر اساس آمارهای وزارت جهاد کشاورزی، در سال ۱۴۰۱ در مجموع ۹۶,۳۲۷ زنبورستان با ۱۱,۵۳۴,۸۲۲ کلنی کندو مشغول به فعالیت بوده‌اند که تولیدی آنها ۱۳۶,۴۸۵ تن عسل طبیعی است.
اگر متوسط قیمت هر کیلو عسل را در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۰۰ هزار تومان فرض کنیم، حجم بازار تجارت عسل نیز حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان محاسبه می‌شود.
البته تجارت عسل تنها بده‌‌بستان زنبورداری نیست. بازار خرید و فروش فراورده‌های جانبی مانند گرده‌گل، موم، بره موم و زهر زنبور عسل نیز به موازات عسل ادامه دارد.
از سوی دیگر بر اساس گزارش‌ها میانگین قیمت خرید هر کندوی زنبور عسل در سال ۱۴۰۱ حدود ۲ میلیون تومان بوده است. با این اوصاف ارزش کلنی‌های فعال زنبور عسل در سال گذشته بالغ بر ۲۳ هزار میلیارد تومان است.
طبق سرشماری وزارت جهاد کشاورزی نزدیک ۶۱ هزار نفر در بخش زنبورداری مشغول فعالیت بوده‌اند که از این میان حدود ۴۴ هزار نفر تحت پوشش بیمه قرار داشته‌اند.
لینک نمودار
تولید عسل به تفکیک استان
میزان تولید عسل طبیعی بر اساس آمارهای داخلی بیشتر از آمار اعلام شده از سوی سازمان فائو است. نتایج سرشماری زنبورستان‌های سراسر کشور در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ حکایت از آن دارد که آمار تولید عسل در این مدت بین ۹۰ تا ۱۳۶ هزار تن در سال است.
بر این اساس استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، فارس، اردبیل و کرمانشاه بیشترین میزان تولید عسل را در سراسر کشور دارند.
لینک نقشه