نگاهی به معضلات ساختاری سیستم توزیع سوخت ایران در پی حمله سایبری اخیر
حمله سایبری اخیر که همه ۴,۳۰۰ جایگاه سوخت و پمپ بنزین ایران را از کار انداخت چند مشکل اساسی در ساختار کهنه سیستم توزیع سوخت در کشور را آشکار کرد.
اول این که تمامی شبکه توزیع فرآوردههای نفتی ایران تحت کنترل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی است که خود زیرمجموعه وزارت نفت میباشد. این تمرکز شبکه توزیع، آن را به یک هدف آسان حملات سایبری تبدیل میکند.
در اکثر اقتصادهای پیشرفته، توزیع و فروش فرآوردههای نفتی یا خصوصی شده یا توسط چند شرکت مختلف انجام میشود. به عنوان مثال در امارات متحده عربی، زنجیرههای پمپ بنزین ADNOC ،ENOC EPPCO و EMARAT وجود دارند. از این رو حمله همزمان به همه سیستمهای پخش آنها برای یک شخص یا یک کشور بسیار دشوار خواهد بود.
دوم اینکه ایران ۴,۳۰۰ پمپ بنزین دارد که برای کشوری با این وسعت و جمعیت، بسیار کم است. رشد صنعت خودروسازی داخلی، تقاضا برای پمپ بنزین را افزایش داده است و دولت قادر به جبران این تقاضا نیست.
برای مثال، جمعیت ایران ۲۵ درصد بیشتر از جمعیت بریتانیا است و ایران ۶ برابر بریتانیا وسعت دارد، اما تعداد پمپ بنزینهای بریتانیا ۸,۳۸۰ واحد، یعنی حدود دو برابر ایران است. ایران دو برابر ترکیه وسعت و یک سوم آن پمپ بنزین دارد.
برای این مقایسه به ۳ نمودار زیر مراجعه کنید.
نمودار ۳
برای نشان دادن بهتر این موضوع میتوان به تراکم پمپ بنزینها، یعنی میانگین تعداد افرادی که از هر پمپ بنزین خدمات دریافت میکنند، نگاه کرد. همانطور که در نمودار زیر میبینید، در ایران به ازای هر ۲۰ هزار نفر یک پمپ بنزین وجود دارد، اما این رقم در ترکیه ۶,۵۰۰ نفر است.
نمودار ۴
از طرف دیگر، مقایسه مساحت تحت پوشش هر پمپ بنزین در ایران و بریتانیا نشان میدهد که پمپ بنزینهای ایران تقریبا ۱۳ برابر پمپ بنزینهای بریتانیا مساحت تحت پوشش دارند. هر پمپ بنزین در ایران ۳۸۰ کیلومتر مربع و هر پمپ بنزین در بریتانیا ۳۰ کیلومتر مربع را پوشش میدهد.
درست است که بخش وسیعی از ایران، یعنی حدود ۲۰ درصد مساحت آن، بیابانی است. اما حتی با در نظر گرفتن این موضوع، مساحت تحت پوشش هر پمپ بنزین در ایران هنوز بالای ۳۰۰ کیلومتر مربع است که با در نظر گرفتن استانداردهای بین المللی قابل قبول نیست.
این مقاله در اصل به زبان انگلیسی منتشر شده است (لینک مقاله).