ردگیری دلارهای ۴۲۰۰ تومانی؛ از خیریه مولیالموحدین تا وارد کنندگان خوراک دام
تازه ترین آمار بانک مرکزی ایران نشان میدهد هرچند این نهاد میلیاردها دلار به نرخ دولتی ۴۲۰۰ تومان در اختیار شرکتهای وابسته به دو خانواده مدلل و پایداری قرار داده به شرکتهای «شبه دولتی» هم میلیونها دلار پرداخت کرده است. از جمله شرکتهای وابسته به «خیریه مولیالموحدین استان کرمان» که دستکم ۴۰۰ میلیون دلار در ظرف دو سال گذشته گرفتهاند.
خیریه مولیالموحدین - مالک هواپیمایی ماهان و سهامدار عمده کرمانخودرو - یکی از بزرگترین کارتل اقتصادی فعال در حکومت ایران است. این موسسه - که قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم از اعضای هیات امنای آن بود - طی دو سال اخیر میلیونها دلار ۴۲۰۰ تومانی دریافت کرده است.
شرکتهای وابسته به وزارت کشاورزی
بازرگانی دولتی ایران
در بین حدود ۱۱۵ هزار شخصیت حقیقی و حقوقی دریافتکننده ارز «شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران» در مقام اول قرار دارد. این شرکت در فاصله ۲۰ فروردین ۱۳۹۷ تا ۱۳ خرداد ۱۳۹۹ بیش از ۲ میلیارد و ۱۸۸ میلیون دلار ارز دولتی دریافت کرده است. شرکت بازرگانی دولتی ایران که زیرمجموعه وزارت صنعت است، در سالهای گذشته در مظان اتهام فساد برنامهریزی شده در «خرید تضمینی گندم» بوده است. وظیفه اصلی این شرکت تنظیم بازار مواد غذایی، به خصوص گندم و نان است. این سازمان در زمینه خرید و فروش گندم و محصولات کشاورزی در داخل و خارج از کشور هم فعالیت دارد.
پشتیبانی امور دام
دومین دریافتکننده دولتی ارز نیز یک شرکت دیگر زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است. «شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور» بیش از یک میلیارد و ۲۷۶ میلیون دلار از بانک مرکزی دریافت کرده است. این شرکت یکی از نخستین ارزبگیرانی بود که در همان سال ۱۳۹۷ متهم شد ارز دولتی را «صرف واردات تلفن همراه» کرده است. حمید ورناصری، مدیر عامل وقت این شرکت آن اتهامها را تکذیب کرد، اما یک سال و سه ماه بعد، در مهر ماه ۱۳۹۸ خبر بازداشت وی به اتهام «اخلال در مایحتاج مردم» در رسانهها منتشر شد.
وظیفه اصلی این شرکت خرید علوفه و تهیه و تولید خوراک دام است. به جز شرکت دولتی پشتیبانی امور، مجموعه شرکتهای وابسته به خانواده مدلل هم حدود ۳/۵ (سه و نیم) میلیارد دلار ارز دولتی برای واردات خوراک دام دریافت کردهاند. اگر این اعداد و ارقام را با هم جمع کنیم به این نتیجه میرسیم که بیش از یک دهم ۴۴ میلیارد دلار منابع ارزی که دولت طی ۲ سال به قیمت ۴۲۰۰ تومان داده، برای واردات علوفه و خوراک دام اختصاص یافته است.
خدمات حمایتی کشاورزی
این شرکت دولتی طی دو سال، نزدیک ۲۵۰ میلیون دلار ارز دولتی از بانک مرکزی تحویل گرفته است. این شرکت نیز در معرض اتهام فساد قرار دارد. اوایل خرداد ۱۳۹۸ رسانههای ایران گزارشهایی منتشر کردند که نشان میداد این شرکت کودهایی را که با ارز دولتی وارد کشور شده، با عناوین و تعرفههای جعلی دوباره به خارج صادر کرده است.
خودروسازها
اگر واژه «خودرو» را در جدول دریافتکنندگان ارز جستوجو کنید، نام ۸۲ شرکت دولتی و نیمهدولتی پدیدار خواهد شد. البته بسیاری از خودروسازان و قطعهسازان در نامشان نام خودرو نیامده است. مثلا سایپا دیزل، یا کرمان موتور یا رنو پارس که هر سه جزو ۵۰ شرکتیاند که بیشترین ارز دولتی را دریافت کردهاند.
کرمانموتور یا خیریه مولیالموحدین
در بین خودروسازان بیشترین ارز دولتی به مبلغ ۲۴۲ میلیون دلار به «کرمان موتور» داده شده است. علاوه بر این حدود ۱۱۷ میلیون دلار دیگر هم در اختیار «شرکت قوای محرکه کرمان صنعت - خودرو» قرار گرفته است. به عبارتی تشکیلات کرمانموتور که گفته میشود سهامدار نیمی از آن «خیریه مولیالموحدین» است رسما بیش از ۳۵۰ میلیون دلار دریافت کرده است.
حرف و حدیث درباره خیریه مولیالموحدین زیاد است. تشکیلاتی که گفته میشود زیر نظر حسین مرعشی اداره میشود. مرعشی گفته است که محمدرضا باهنر و همین طور قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران نیز عضو هیات امنای این خیریه بودهاند. ۱۰۰ درصد سهام هواپیمایی ماهان هم در اختیار این خیریه است. این شرکت در فهرست ارزبگیران دولتی قرار دارد و بر اساس اسناد بانک مرکزی ایران، بیش از ۵۰ میلیون دلار ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالا و خدمات دریافت کرده است. در آذر ۱۳۹۷ دو اقتصاددان در نامهای «کرمانموتور» را به فساد سازمانیافته تحت عنوان «تولید ملی خودرو» متهم کردند. این گروه متهم شد که در فاصله سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۶ بیش از ۲۰ میلیارد خودرو را با تعرفههای جعلی وارد کشور کرده است. گزارشی مبنی بر پیگیری رسمی آن اتهامات منتشر نشده است.
سایپا و ایرانخودرو
در بین خودروسازهای دولتی «سایپا» با بیش از ۲۰۵ میلیون دلار صدرنشین است. این البته به غیر از ۱۱۶ میلیون دلاری است که در اختیار «سایپا دیزل» قرار داده شده و ۲۷ میلیون دلاری است که به «تولیدی موتور گیربکس و اکسل سایپا» داده شده است. «ایران خودرو» ۱۷۸ میلیون دلار و «ایران خودرو» خراسان ۱۱۱ میلیون دلار دریافت کردهاند. حدود ۸۰ میلیون دلار هم به «شرکت طراحی مهندسی و تامین قطعات ایرانخودرو» اختصاص یافته است. مجلس ایران در اواخر اردیبهشت امسال گزارش تحقیق و تفحص خودروسازی را منتشر کرد. در این گزارش به مجموعهای از انواع فساد در این صنعت اشاره شده است. در این گزارش اشارهای به حجم سوءاستفاده از منابع ارزی نشده، اما گفته شده خودروسازان با استفاده از منابع ارز دولتی ورقهای فولادی وارد کشور کرده و آنها را به قیمت آزاد در بازار فروختهاند.
این جدول بر اساس دادههای آخرین گزارش به روز شده «فهرست دریافتکنندگان بانک مرکزی» که روز ۲۵ خرداد منتشر شده در پایگاه دادههای باز ایران آماده شده است. ارزش ارز دریافتی بر اساس میانگین نرخ برابری در این مدت به دلار آمریکا محاسبه شده و مجموع پرداختی به شرکتها و اشخاص بر اساس اطلاعات شناسه یا کد ملی تجمیع شده است. این فهرست تا الان کاملترین و به روزترین فهرستی است که با قابلیت جستوجو و مرتبسازی در اختیار عموم قرار داده شده است.
منبع عکس: خبرگزاریهای ایران