پنجمین پالایشگاه بزرگ نفت جهان در کره جنوبی محصول سرمایه‌گذاری نیم قرن پیش ایران است
در ماه‌های اخیر، با شدت گرفتن جنگ روسیه و اوکراین و بحرانی‌تر شدن عرضه فرآورده‌های نفتی، سود پالایشگاه‌ها در سراسر جهان افزایش یافته است. این افزایش به ویژه در آسیای جنوب شرقی دیده می‌شود چرا که کشورهای این منطقه فعالیت‌های اقتصاد خود را پس از همه‌گیری کووید از سر می‌گیرند (نمودار ۱ را ببینید).
انتظار می‌رود این سودهای کلان برای ماه‌های آینده ادامه داشته باشد، که خبر خوبی برای پالایشگاه‌هایی مانند اِس اُویل در کره جنوبی است. کمتر کسی می‌داند که اِس اُویل در ابتدا با سرمایه‌گذاری ایران در زمان حکومت محمدرضا شاه پهلوی در سال ۱۳۵۵ و با نام اصلی «شرکت نفت کره و ایران» تاسیس شد.
در یکی از مقاله‌های قبلی، سرمایه‌گذاری آخرین پادشاه ایران در میدان نفتی فراساحلی بریتانیا را با شما به اشتراک گذاشتیم. امروزه سرمایه‌گذاری کشورهای خاورمیانه مانند کویت، امارات و عربستان سعودی در سرزمین‌های خارجی به نسبت عادی است. اما در اواسط دهه پنجاه شمسی که کره جنوبی در مقایسه با ایران کشوری نسبتا فقیری بود، تصمیم به سرمایه‌گذاری در این کشور بسیار آینده نگرانه بوده است. اگر به نمودار ۲ نگاه کنید، می‌بینید که در سال ۱۳۵۵ سرانه تولید ناخالص داخلی ایران بیش از ۲/۵ برابر کره جنوبی بوده است. اما طی سال‌ها کاهش جایگاه ایران در جهان، کره جنوبی به یک ابرقدرت صنعتی تبدیل شده و در سال ۱۳۹۹، تولید ناخالص داخلی کره جنوبی بیش از ۱۳ برابر ایران شد.
یکی از ذینفعان این رشد خارق‌العاده کره جنوبی می توانست شرکت نفت کره و ایران باشد. اما در سال ۱۳۵۸، کره نام این شرکت را به شرکت پالایش نفت سانگ یانگ تغییر داد و در سال ۱۳۶۹ آرامکو عربستان ۳۵ درصد از سهام این شرکت را خریداری و قرارداد بلندمدت عرضه نفت خام را امضا کرد. این همان استراتژی‌ای بود که ایران تقریباً ۲۰ سال قبل از آن داشت، یعنی ادغام عرضه نفت خام ایران با محصولات پالایشی در منطقه‌ای در حال رشد از جهان. در سال ۱۳۹۳، آرامکو به بزرگترین سهامدار اِس اُویل تبدیل شد و امروز مدیر عامل آن یک تبعه سعودی به نام حسین القحطانی است که در کره جنوبی زندگی می‌کند. پس از سال‌ها توسعه، پالایشگاه اِس اُویل به پنجمین پالایشگاه بزرگ جهان و یکی از پیچیده‌ترین پالایشگاه‌ها از نظر فناوری تبدیل شده است. نمودار ۳ پالایشگاه اِس اُویل را با دو پالایشگاه بزرگ ایران مقایسه می‌کند.
به قول معروف زمانه عوض شده است. در دهه ۱۳۵۰، کره جنوبی به شدت به دنبال سرمایه‌گذاری از سوی ایران بود اما اکنون ایران به دنبال سرمایه‌گذاری کره است.
این مقاله در اصل به زبان انگلیسی منتشر شده است (لینک مقاله).